Ayşe Sıdıka Hanım

Diğer adları/Other names: Ayşe Sıdıka binti Mustafa, Sıdıka Mustafa. Eğitimci, yazar, Darülmuallimat başhocası. Abdülaziz, V.Murad ve II.Abdülhamid devirleri.

Lived 1872-1903

• Doğum tarihi ve yeri: 1872 İstanbul.

• Ölüm tarihi ve yeri: 1903 Büyükada.

Family

• Babası: Mustafa Numan Efendi, Mazlumzade, Cuma-i Bâlâlı.

• Kız kardeşi: Emine Behice Hanım (Mazlumzade).

• Erkek kardeşi ya da ağabeyi: Ahmed (Mazlumzade).

• Kız kardeşinin kızı: Fahrünnisa Hanım (Mazlumzade).

• Kocası: Rıza Tevfik Bölükbaşı, Feylosof.

• Kızları: Suad Hanım (Mazlumzade), Selma Hanım (Mazlumzade), Munise Hanım (Mazlumzade).

Sources:

• Emine Kocamanoğlu: Eğitim Hakkında Görüşleri ve Ayşe Sıdıka Hanım, Tarih ve Toplum 189(1999), 51-55.

• Leyla Neyzi: İstanbul'da Hatırlamak ve Unutmak. Birey, Bellek, Aidiyet Istanbul: Tarih Vakfı, 1999, 211-215.

Chronological Details

• (?) Erken yaşta (?) annesinin vefatı.

• (?) Mustafa Numan Efendi'nin kızını Beyoğlu'ndaki yatılı Rum Zapyon okuluna yazdırması.

• ?-1888: Zapyon'da okulunun ilk eğitim sınıfından başlayarak Kız Öğretmen Okulu sınıfının sonuna değin eğitim görmesi.

• Babasının isteğiyle Bulgarca ders alması.

• 1888 Haziran 19: Zapyon Kız Öğretmen Okulu şubesinden mezuniyet.

• 1890: Darülmuallimat'ta coğrafya, ahlak ve elişi muallimesi olarak görev alış.

• 1891/1308: Kişisel ısrarı sonucunda Darülmuallimat'a "Fenn-i Terbiye ve Usul-i Tedris" dersinin konması ve kendisinin bu dersin öğretmenliğine getirilmesi.

• 1895/1311 Haziran 29: Maarif Gazetesi'nde makaleler yazmaya başlaması.

• 1895: Rıza Tevfik [Bölükbaşı] ile evlenmesi.

• 1896 (?): İkinci sınıf Şefkat Nişanı'na layık bulunması.

• 1897: Usul-i Talim ve Terbiye kitabının yayınlanması.

• 1898-1899: Darülmuallimat'ta "Muallime-i Ulâ" (Baş Öğretmen) konumuna gelmesi.

• 1903: Verem hastalığı dolayısıyla vefat.

Sources:

• Emine Kocamanoğlu: Eğitim hakkında görüşleri ve Ayşe Sıdıka Hanım, Tarih ve Toplum 189(1999), 51-55.

• Leyla Neyzi: İstanbul'da hatırlamak ve unutmak. Birey, bellek, aidiyet (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999), 211-215.

Observations

ASH modern anlamda ilk Osmanlı pedagogudur. Usul-i Talim ve Terbiye kitabı Osmanlıca yazılmış ilk modern eğitimbilim eseridir. ASH Herbert Spencer ve Alexander Bain gibi felsefecilerin eğitim görüşlerinden yararlanarak talim ve terbiyenin bedensel, entellektüel ve ahlaki olmak üzere üç unsurdan oluşması gerektiğini savunmuş, öğretim metodu olarak ezber yerine gözlem ve deneyin önemini vurgulamıştır. Ayrıca, eserde bir ülkenin uygarlık düzeyinin başlıca göstergesinin kadınların eğitim düzeyi olduğunu belirterek kadın eğitiminin gerekliliğinin altını çizmiştir.

Sources:

• Ayşe Sıdıka binti Mustafa: Usul-i Talim ve Terbiye (Dersaadet: Alem Matbaası, 1313).

• Nuri Doğan: Ders kitapları ve sosyalleşme (1876-1918) (İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 1994).

Bibliography

• Emine Kocamanoğlu: Eğitim Hakkında Görüşleri ve Ayşe Sıdıka Hanım, Tarih ve Toplum 189(1999), 51-55.

• Leyla Neyzi: İstanbul'da Hatırlamak ve Unutmak. Birey, Bellek, Aidiyet Istanbul: Tarih Vakfı, 1999, 211-215.